Założenie aparatu ortodontycznego – z jakim kosztem trzeba się liczyć?

Czym jest aparat ortodontyczny?

Przez lata powstało wiele mitów dotyczących leczenia, mającego na celu wyrównanie położenia uzębienia. Aparat ortodontyczny jest niczym innym jak przyrządem, służącym do regulacji odległości pomiędzy poszczególnymi zębami. To podstawowa metoda leczenia współczesnej ortodoncji, czyli dziedziny stomatologii zajmującej się korygowaniem wad zgryzu, leczeniem wad szczękowo-twarzowych oraz nieprawidłowości zębowych. Często synonimicznie zakładany na zęby przyrząd określa się jako aparat dentystyczny. Chociaż określenie to jest powszechnie akceptowane, prawidłową nazwą jest aparat ortodontyczny.

Aparat składa się z wielu części, które razem odpowiadają za korygowanie wad zgryzu i wad rozmieszczenia uzębienia. Główne elementy konstrukcyjne to

Jeszcze kilka dekad temu występowały wyłącznie w kolorystyce metalowej, obecnie spotkać można także wsporniki różnokolorowe bądź przezroczyste, które mogą ułatwiać psychologiczne aspekty noszenia aparatu ortodontycznego. Przez wsporniki przechodzi specjalny łuk, który je łączy i ściska w zależności od sposobu regulacji wybranego przez lekarza ortodontę. Trzecim elementem całości są gumki mocujące, które pomagają w utrzymaniu łuku w obrębie wspornika i zabezpieczają jamę ustną na wypadek jego pęknięcia.

Kiedy należy nosić aparat ortodontyczny?

Aparat na zęby należy nosić zawsze po zaleceniu ortodonty. Nie należy zwlekać z decyzją, ani przejmować się mniej istotnymi powodami, gdyż w grę wchodzi nie tylko przyszły wygląd uzębienia, ale przede wszystkim zdrowie. Najczęściej ortodonta zaleca założenie aparatu po badaniu diagnostycznym, które wykaże powikłania związane z wadami zgryzu i niektóre przypadki paradontozy. 

Wady zgryzu mogą rzutować na szereg innych powikłań, np. nieustanne bóle żuchwy i głowy, kruszenie się zębów, a nawet niewyraźne mówienie. Aparat staje się też konieczny w przypadku małych dzieci, których uzębienie uniemożliwia prawidłowy wzrost i rozmieszczenie pozostałych zębów. Wszystkie powyższe problemy może rozwiązać stały aparat na zęby. Cena – w kontekście takich przypadłości medycznych – nie powinna grać roli. 

Oczywiście poza czynnikami medycznymi, wpływ na decyzję o aparacie ortodontycznym ma też estetyka uśmiechu. To szczególnie ważna płaszczyzna dla osób, które pracują w biznesie, mediach i innych branżach, w których bardzo istotny jest wizerunek i prezencja. Jeżeli nierówne zęby utrudniają realizowanie się i akceptację wyglądu, zdecydowanie się na aparat może być świetną decyzją na przyszłość.

Jakie korzyści niesie noszenie aparatu na zęby? 

Założenie aparatu dentystycznego pozwala na wyleczenie zdiagnozowanych problemów medycznych, uniknięcie dalszych powikłań chorobowych i poprawę estetyki uzębienia. Aparat najczęściej zakładany jest na okres 2 lat, jednak wszystko zależy od indywidualnego przypadku i diagnozy. Niektóre wady zgryzu wymagają krótszego leczenia (np. 12 miesięcy), inne dłuższego (np. 3-4 lata).² Ze względu na stopniowe zużycie komponentów oraz aspekty związane z dbaniem o prawidłową higienę jamy ustnej, nie zaleca się zakładania aparatu na zęby na dłuższy czas.

W praktyce korzyści wynikające z przeprowadzenia takiego leczenia są niezwykle szerokie.
Prawidłowo ułożone zęby to:
• redukcja stłoczenia zębów;
• możliwość dokładniejszego dbania o higienę zębów w celu prewencji przed próchnicą;
• mniejszy nacisk na ozębną zębów, co przekłada się na wytrzymałość trzonów zębów;
• redukcja bólów żuchwowo-szczękowych;
• ograniczenie chronicznych bólów głowy i kręgosłupa. 

Rodzaje aparatów ortodontycznych

Wyróżniamy dwa główne rodzaje aparatów ortodontycznych: stałe i ruchome (zdejmowane). Różnice wynikają z konieczności dostosowania optymalnego zakresu działania, jakie będzie wykazywał dany aparat ortodontyczny. Rodzaje główne, czyli stałe aparaty i ruchome, można jeszcze podzielić na szczegółowe warianty. Każdy z nich odpowiada za inne działanie.

Aparaty ruchome 

Aparaty ortodontyczne ruchome mogą być samodzielnie zdejmowane przez pacjenta. Montaż aparatu umożliwia zakładanie go i ściąganie bez konieczności udawania się do ortodonty. W tej kategorii znajdują się między innymi popularne rotatory, które najczęściej należy zakładać tylko na noc. Odpowiadają one za rozszerzanie podniebienia i walkę z wadami zgryzu. Ponadto w obrębie tej konstrukcji wyróżniamy między innymi:

• aparaty bierne – akrylowe płytki przeznaczone najczęściej dla mniejszych dzieci w celu ćwiczeniach prawidłowego zgryzu.

• aparaty mechaniczne czynne – zakładane są na zęby, przyzębie lub kość szczękową w celu ćwiczenia prawidłowego rozwoju kości podniebienia i żuchwowo-szczękowych. Składają się z płytki, drutu oraz śruby ortodontycznej, odpowiadającą za regulację aparatu. Przykładem takich konstrukcji mogą być płytki Schwarza.

• aparaty czynnościowe mechanicznie – to przyrządy, które zbudowane są tak, aby wykorzystywać naturalne działanie sił mechanicznych, powstających w obrębie jamy ustnej i układu mięśniowego. Stosowane są zazwyczaj w leczeniu wad dotylnych. Do tej grupy zalicza się między innymi aparaty Frankla i Baltersa. 

Aparaty stałe

Aparaty stałe to najczęściej stosowane przyrządy w walce z popularnymi wadami zgryzu oraz nierównym uzębieniem. Zbudowane są one ze specjalnych pierścieni mocowanych na każdym zębie za pomocą kleju. Przez pierścienie przechodzi łuk aparatu, który będzie ściągał lub rozszerzał odstępy między nimi, wywierając tym samym nacisk na zęby. Większość stałych aparatów składa się także z haczyków poślizgowych, ligatury i gumek zabezpieczających.

Pierścienie stałego aparatu mogą być wykonane z metalu lub – rzadziej – ceramiki. Wyróżniamy przyrządy z zamkami porcelanowymi, a nawet szafirowymi. Istnieją także aparaty samoligaturujące, które montowane są na wewnętrznej stronie zębów.