Jak ochronić oszczędności przed inflacją?

Na czym polega i jak działa inflacja? 

Od strony encyklopedycznej inflacja to proces spadku realnej siły nabywczej pieniądza i dynamicznego wzrostu cen towarów i usług. Innymi słowy, aby odpowiedzieć na pytanie, czym jest inflacja, wystarczy powiedzieć, że jest to proces, w którym zgromadzone pieniądze stają się coraz mniej warte. Za taką samą sumę pieniędzy można bowiem nabyć coraz mniej towarów i usług². 

Zdaniem wielu ekonomistów niski poziom inflacji ma zbawienny wpływ na gospodarkę, ponieważ stymuluje inwestycje krajowe. Właśnie dlatego celem polityki monetarnej Narodowego Banku Polskiego od lat jest utrzymanie wskaźnika inflacyjnego na poziomie 2,5 pp. Problemem jednak jest wysoka inflacja. Realnie zmniejsza ona wartość oszczędności osób, które zdołały je wcześniej zgromadzić oraz znacznie zubaża osoby, których stan majątkowy już wcześniej nie był na wysokim poziomie. 

W obliczu odczytów Głównego Urzędu Statystycznego, zgodnie z którymi wskaźnik inflacyjny w Polsce na koniec 2022 roku wynosi ok. 18-19 pp., kwestia tego, jak uniknąć inflacji, staje się priorytetowa praktycznie dla każdego z nas².  

Jakie są przyczyny inflacji? 

Do głównych przyczyn inflacji zalicza się nadmierne zwiększanie podaży pieniądza na rynku, np. na skutek programów socjalnych. Przyczyną instytucjonalną jest także nieprawidłowa polityka fiskalna i niezrównoważony budżet państwa. Sytuacja, kiedy wydatki z budżetu przewyższają wpływy i dzieje się tak przez dłuższy czas, jest szczególnie niebezpieczna. 

Inflację powodują też wzrosty cen kluczowych czynników produkcyjnych, a więc głównie surowców energetycznych. To jeden z podstawowych problemów Polski i Europy po wybuchu wojny na Ukrainie i wstrzymaniu lub ograniczeniu dostaw surowców z terenu Federacji Rosyjskiej. Wysokie koszty paliw przekładają się bowiem na wysokie koszty produkcji dóbr, a te zaś oznaczają, że sprzedawcy muszą szybko podnosić ceny swoich towarów. 

Czym grozi wysoka inflacja? 

To, czym grozi inflacja, widać dziś w Polsce i innych krajach Europy Środkowej gołym okiem. Szybki spadek realnej siły nabywczej na skutek wzrostu cen produkcji i utrzymania to czynniki, które dalej przyczyniają się do niepohamowanych wzrostów cen. Te z kolei znów powodują spadek wartości pieniądza. Efekt ten określany jest jako spirala inflacyjna – niezwykle niebezpieczne zjawisko, które wpływa na niewydolność gospodarki, państwa, jak i zubożenie obywateli. 

Podstawowe konsekwencje inflacji, które mogą dotknąć każdego obywatela, to przede wszystkim wzrost cen towarów i usług. Wszystko staje się coraz droższe, a wzrost wynagrodzeń (jeśli w ogóle ma miejsce) jest mniejszy względem wzrostu cen. Rosną także koszty utrzymania się. Zgromadzone oszczędności cały czas tracą na wartości. 

W przypadku, gdy wysoki poziom inflacji utrzymuje się, a jednocześnie zaczynają pojawiać się coraz większe czynniki recesyjne, można mówić o powstawaniu stagflacji. To stan gospodarki, który charakteryzuje się występowaniem jednocześnie bardzo wysokiej inflacji, jak i stagnacji lub regresji w zakresie rozwoju gospodarczego. 

Z kolei o tym, czym grozi wysoka inflacja (tzw. hiperinflacja), doskonale pamiętają osoby, które obserwowały wydarzenia z początku lat 90. XX w. Dziś skutki hiperinflacji — niepewność zatrudnienia, bieda, brak zdolności finansowej – obserwować można m.in. na przykładzie Turcji. 

Jak chronić oszczędności przed inflacją?

Istnieje kilka sposobów chronienia oszczędności przed inflacją. Wyróżnić można wyważone rozwiązania, które są względnie bezpieczne, choć mogą tylko częściowo ograniczyć druzgocące konsekwencje inflacji dla naszego portfela. Nie brakuje też metod podwyższonego ryzyka, które mogą skutkować zarówno ograniczaniem wpływu inflacji, a nawet uzyskaniem dodatkowych dochodów, jak i utratą części oszczędności.

Wymiana oszczędności na walutę obcą

Pierwszym z polecanych sposobów na to, jak ochronić oszczędności przed inflacją, jest wymiana ich na walutę obcą. Możliwości w tym zakresie jest dziś bardzo wiele. Nie trzeba też ograniczać się do stacjonarnych kantorów – alternatywą są kantory internetowe lub bankowe. Zgromadzone środki w walucie obcej można przechowywać np. na specjalnym subkoncie walutowym w swoim banku. 

Z pewnością należy patrzeć na bezpieczne waluty, czyli pieniądze emitowane przez banki centralne silnych gospodarek, w których w trakcie kryzysu inwestorzy upatrują stabilności. Najczęściej wymiany jest dolar amerykański – między innymi ze względu na dominujący charakter tej waluty w obrocie międzynarodowym. Oprócz tego za bezpieczne waluty w trudnych czasach uznawany jest m.in.:

• frank szwajcarski;
• funt brytyjski;
• waluta euro. 

Zakup obligacji Skarbu Państwa 

Obligacje skarbowe są kolejnym często wymienianym sposobem na to, jak ochronić oszczędności przed inflacją. Przy wyborze produktu finansowego szczególnie należy zwrócić uwagę na typ obligacji. W celu ograniczenia wpływu inflacji ważne jest to, aby wybrać obligacje Skarbu Państwa indeksowane inflacją. Stopa zwrotu z innych wariantów obligacji przy wysokiej inflacji CPI może nie wystarczyć, aby zapewnić całkowitą ochronę oszczędności przed utratą wartości.
 
Nie dla wszystkich osób inwestycja w obligacje Skarbu Państwa będzie korzystna. Przede wszystkim jest to rozwiązanie dla inwestorów, którzy nie boją się utraty płynności finansowej w najbliższym czasie. Wynika to głównie z okresu zawarcia transakcji. Najczęściej spotykane są 4 letnie i 10 letnie obligacje skarbowe, dla których oprocentowanie w pierwszym roku jest z góry określone, natomiast w kolejnych latach ustalane jest na podstawie marży i wskaźnika inflacji publikowanego przez GUS. W praktyce taka forma ochrony kapitału przed konsekwencjami inflacji oznacza zamrożenie oszczędności na dłuższy czas. 

Inwestycje w surowce 

Inwestowanie w surowce należy do sposobów podwyższonego ryzyka. Wiązać się może z uzyskaniem wysokiej stopy zwrotu z inwestycji, jak i z utratą części bądź całego kapitału inwestycyjnego. W trakcie recesji gospodarczej najczęściej zaleca się inwestycje w surowce, które charakteryzują się zdolnością do stabilnego utrzymywania wartości. Często za takie uznaje się złoto, srebro czy pallad. Ze względu na to, jak zmienia się świat i rynek finansowy, powyższe wybory wcale nie są już takie oczywiste, jak kilka dekad temu. Coraz większe znaczenie gospodarcze odnotowuje m.in. lit i krzem – surowce wykorzystywane do budowy układów elektronicznych, fotowoltaiki i nie tylko. 

Zastanawiając się, jak uniknąć inflacji, z pewnością nie warto nadmiernie ryzykować, jeśli nie posiada się odpowiedniego doświadczenia i wiedzy. W surowce inwestować można na wiele sposobów, np. poprzez rachunek maklerski lub brokerski. Pozostaje jeszcze opcja tradycyjnego zakupu surowców, np. złota lub srebra sprzedawanego przez Mennicę Polską. Trzeba jednak pamiętać, że w trakcie poważniejszych kryzysów na bezpieczeństwo oszczędności wpływa także parametr zbywalności, czyli tego, czy kapitał można szybko upłynnić w razie potrzeby. Wybierając kruszec inwestycyjny, koniecznie należy sprawdzić, czy posiada on zezwolenie odsprzedaży. 

Zakup lub wynajem nieruchomości 

Osoby, które dysponują dużym kapitałem, mogą rozważyć inwestycje na rynku nieruchomości. To sektor uznawany za jeden z najbezpieczniejszych pod względem inwestycyjnym. Dotyczy to jednak sytuacji, kiedy inwestor nie jest związany umową kredytową z bankiem, która na skutek zmian w polityce monetarnej państwa może ulegać niekorzystnym zmianom. W komfortowej sytuacji mogą znajdować się osoby, które dysponują nieruchomościami, które mogą być wynajęte lokatorom. Trudny rynek mieszkaniowy w Polsce i ograniczone możliwości uzyskania kredytu hipotecznego, a także niska podaż mieszkań na rynku najmu, sprawiają, że opcja ta może być dobrym sposobem na walkę z wpływem inflacji. 

Inwestycje zwiększonego ryzyka 

Istnieją także alternatywne sposoby ochrony oszczędności przed inflacją. Wśród nich znajdują się inwestycje w papiery wartościowe, np. akcje spółek notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW). Są to jednak sposoby wyższego ryzyka, których rezultaty obejmować mogą wzrost wartości portfela, jak i jego spadek. Do najbardziej ryzykownych inwestycji zaliczamy z kolei te, które oparte są na lewarowanych instrumentach finansowych, np. kontrakty terminowe.   

Przeczytaj także:
Ile kosztuje budowa domu w 2022 roku?
Jak zaoszczędzić na wykończeniu mieszkania?
Ile wody zużywa zmywarka i czy się opłaca?

Bibliografia:
1. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-pot-inflacja-/miesieczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-od-1982-roku/  
2. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-pazdzierniku-2022-roku,2,132.html