Pożyczka od rodziny – co warto wiedzieć?

Pożyczka od rodziny – zachowaj ostrożność

Pożyczka od rodziny to najczęściej taka bez odsetek, dodatkowych kosztów, skomplikowanego wnioskowania. W sytuacji kryzysowej niektórzy z nas mają szansę zwrócić się do bliskich o wsparcie, które pomoże poradzić sobie z problemami i, jednocześnie, nie obciąży nadmiernie naszego portfela. Tego rodzaju pomoc finansowa wyróżnia się najczęściej tym, że nie jest obciążona odsetkami ani żadnymi innymi kosztami. Rodzina pożycza nam określoną sumę i takiego też zwrotu oczekuje. To bez wątpienia ogromna zaleta podobnych transakcji. Musimy jednak pamiętać, że wiąże się z nimi również pewne ryzyko. Świadomość tego, że pieniądze otrzymaliśmy od rodziców czy ciotki, a nie od banku lub firmy pożyczkowej, może nas nieco rozleniwiać. Dochodzimy do wniosku, że kilka opóźnień w spłacie rat to jeszcze nie koniec świata, a po paru miesiącach zaczynamy mimowolnie zapominać o łączącej nas z bliskimi umowie. Liczymy na to, że sprawa wyjaśni się sama, a my zostaniemy z dodatkowymi środkami, których nie będziemy musieli nikomu oddawać. A to pierwszy krok do wielkiej awantury rodzinnej. W najgorszych przypadkach może się ona skończyć nawet wieczystą obrazą. Niestety – pieniądze to bardzo newralgiczny temat i bywa, że potrafi nam przysporzyć naprawdę sporych kłopotów. Dlatego przy zaciąganiu pożyczki od rodziny należy zachować ostrożność. Zawsze trzeba pamiętać, że to zobowiązanie jak każde inne – naszym obowiązkiem jest się z niego wywiązać.

Pożyczanie pieniędzy a Urząd Skarbowy – co trzeba wiedzieć?

Wiele osób zastanawia się, czego – przy okazji pożyczki – oczekuje od nich państwo, jak zadowolić kolejne urzędy, jak wypełnić PCC-3 przy pożyczce od rodziny. Nic dziwnego – biurokratyczne procesy bywają naprawdę skomplikowane. Dla wielu może to być sporym zaskoczeniem, ale pożyczka udzielana prywatnie, a więc np. przez członków rodziny, może generować obowiązek uiszczenia odpowiedniego podatku od czynności cywilnoprawnych. Pożyczki od osób z najbliższej rodziny nie będą podlegały opodatkowaniu, jeśli odpowiednia deklaracja zostanie złożona w ciągu 14 dni od otrzymania pożyczki w formie przelewu. Pozostałe pożyczki są opodatkowane z wyjątkiem pożyczek na kwotę nie przekraczającą  tysiąca złotych. Opodatkowaną stroną jest w tym wypadku pożyczkobiorca, więc – nawet jeśli rodzice czy dziadkowe nie naliczają nam żadnych odsetek – należy pogodzić się tutaj z dodatkowymi kosztami.

Stawka podatku od pożyczki w rodzinie wynosi 0,5%, choć istnieją pewne odstępstwa od tej reguły.

Po pierwsze: gdy podatnik w trakcie kontroli skarbowej powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;

Po drugie: gdy w trakcie kontroli skarbowej osoba zaciągająca pożyczkę od członka najbliższej rodziny powołuje się na zawarcie umowy, a nie przedstawiła dokumentu dowodzącego otrzymanie pieniędzy.

W tych dwóch przypadkach pożyczkobiorca musi się liczyć z dużo większymi kosztami. Stawka podatku rośnie tutaj do 20%.

Co ważne, stawki podatkowe uległy zmianie wraz z początkiem 2019 roku. Wcześniej podatek od pożyczki w rodzinie wynosił 2%. Oznacza to, że wszystkie umowy zawarte przed 01.01.2019 roku, a zgłoszone do urzędu później, będą opodatkowane wyższą kwotą.

Decydując się na zawarcie umowy pożyczki w rodzinie, trzeba pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Osoba zaciągająca zobowiązanie musi:

• Sporządzić, podpisać i dostarczyć do Urzędu Skarbowego odpowiednią deklarację. A to wzbudza wiele wątpliwości odnośnie tego, jak wypełnić PCC-3 przy okazji pożyczki w rodzinie. To, na szczęście, nie takie trudne – wystarczy skrupulatnie wypisać kolejne okienka: miejsce i cel składania deklaracji, dane podatnika dokonującego zapłaty, adres zamieszkania, przedmiot opodatkowania.
• Pożyczkobiorca ma obowiązek najpóźniej 14 dni po dokonaniu transakcji zapłacić podatek. To termin nieprzekraczalny!

Umowa pożyczki w rodzinie – co powinna zawierać?

Wiemy już co nieco o podatkach, teraz czas na samą umowę. Warto wiedzieć, że pożyczki na kwotę niższą niż 500 zł nie wymagają tworzenia specjalnych dokumentów. Porozumienie może zostać zawarte ustnie. Natomiast jeśli w grę wchodzą większe pieniądze, musimy już taką transakcję udokumentować. Co powinno znaleźć się w umowie pożyczki w rodzinie?

• Strony umowy – kto komu udziela pożyczki. Należy jasno wymienić te osoby z imienia i nazwiska, dołączając do tego numer dowodu osobistego i PESEL każdej ze stron oraz wskazać stopień pokrewieństwa.
• Data i miejsce zawarcia umowy.
• Typ zobowiązania.
• Wysokość zobowiązania.
• Czas trwania pożyczki.
• Wysokość oprocentowania.
• Sposób spłaty pożyczki (np. przekazem pocztowym, przelewem na konto bankowe).
• Sankcje za opóźnienie spłaty.
• Zobowiązanie pożyczkobiorcy do zapłaty podatku w Urzędzie Skarbowym.
• Umowa musi zostać zawarta w dwóch identycznych egzemplarzach, na każdym z nich mają widnieć czytelne podpisy każdej ze stron.

Zwrot pożyczki od rodziny

Pożyczka od rodziny, jak każde inne zobowiązanie, musi zostać w końcu spłacona. Niezależnie od tego, na jaki okres spłaty umówiliśmy się w umowie, nadejdzie dzień zapłaty pierwszej raty. Warto przed podpisaniem dokumentów dogadać się w tej kwestii z pożyczkodawcą i wspólnie ustalić najdogodniejszy dla obu stron system – czy będziemy oddawać pożyczkę przekazem pocztowym, przelewem na konto bankowe, czy może bezpośrednio do rąk. W tej ostatniej sytuacji warto każdorazowo sporządzać potwierdzenie otrzymania pieniędzy, które – w razie ewentualnych problemów czy niejasności – będzie dla nas bardzo pomocne.

Zwrot pożyczki od rodziny to nie tylko obowiązek opisany w umowie, ale też zobowiązanie natury etycznej. Tak, jak oddajemy pieniądze do banku czy wyspecjalizowanej firmy, tak nie możemy sobie pozwolić na opóźnienia czy zaniechania w stosunku do najbliższych. Przy okazji tego wsparcia finansowego traktujmy ich jak każdą inną, zewnętrzną instytucję – poważnie. Tak, by pieniądze nie stały się kością niezgody pomiędzy najbliższymi sobie ludźmi.

Dlatego zanim sporządzimy umowę, opłacimy podatek, dowiemy się, jak wyglądają nasze zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego w kwestii pożyczania pieniędzy, upewnijmy się, że nasz budżet wystarczy na comiesięczną spłatę zobowiązania. Dokładnie tak, jak byśmy to zrobili w przypadku transakcji z bankiem. Bo tutaj nie ma miejsca na niepewność, niedopowiedzenia, beztroskę. Na szali są nie tylko nasze finanse, ale też – co najważniejsze – stosunki z rodziną. Pamiętajmy o tym.