Jak zastrzec PESEL i co to daje?

Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL umożliwia ograniczenie liczby wyłudzeń finansowych. W ostatnich latach przypadki kradzieży tożsamości zdarzały się bardzo często. Z tego powodu ustawodawca wprowadził zmiany zasad zastrzegania numeru PESEL.

Każda osoba pełnoletnia może bez opłat zastrzec swój numer PESEL w aplikacji lub serwisie mObywatel, przy pomocy ePUAP, a także w urzędzie dowolnej gminy. Od 1 czerwca 2024 r. przedsiębiorstwa i instytucje na podstawie obowiązku ustawowego muszą sprawdzać, czy numer PESEL jest zastrzeżony przed zawarciem umowy o kredyt i pożyczkę. Jeśli dany podmiot zdecyduje się na podpisywanie umów bez weryfikacji zastrzeżenia, ponosi pełne konsekwencje z tego tytułu.

Ta nowa ustawa jest ważna dla każdego z nas. Dotychczas ofiara wyłudzenia musiała sama sobie radzić z jego skutkami. Dziś wystarczy skorzystać z usługi Zastrzeż PESEL, aby nie martwić się o swoje bezpieczeństwo.

Jak zastrzec swój numer PESEL?

Warto zastrzec numer PESEL i cofnąć zastrzeżenie dopiero w sytuacji, gdy będzie to niezbędne do załatwienia konkretnej sprawy. Obecnie proces wymaga tylko kilku kliknięć, jeśli zostanie wybrana opcja online.

Czy można zastrzec PESEL w mObywatel?

Zastrzeżenie PESEL możesz przeprowadzić w aplikacji mObywatel. W tym celu zaloguj się i naciśnij „Zastrzeż PESEL”. Jeśli nie widzisz ikony usługi, kliknij „Usługi” i wybierz ją z listy. W tym miejscu znajdziesz wszystkie niezbędne informacje o funkcjonalności oraz status swojego numeru PESEL. Jeśli decydujesz się na zastrzeżenie numeru PESEL, naciśnij „Zastrzeż PESEL” i potwierdź działanie. Na ekranie głównym usługi zobaczysz obecny status.

Czy można zastrzec PESEL w urzędzie?

Z myślą o osobach, które nie korzystają z systemu mObywatel, zastrzeganie numeru PESEL można przeprowadzić też w urzędzie gminy. W tym celu pobierz i wypełnij wniosek albo udaj się bezpośrednio do placówki, gdzie zrobi to za Ciebie urzędnik. Następnie podpisz i złóż dokument.

W jakich sytuacjach firmy oraz instytucje pożyczkowe sprawdzą, czy Twój PESEL jest zastrzeżony?

Instytucje finansowe muszą weryfikować zastrzeżenie numeru PESEL przede wszystkim w sytuacji, gdy:

• otwierasz rachunek bankowy;
• składasz wniosek o kredyt lub pożyczkę;
• kupujesz na raty, np. sprzęt RTV, AGD czy elektronikę;
• przeprowadzasz transakcję dot. nieruchomości i z tego powodu podpisujesz akt notarialny;
• wypłacasz kwotę wyższą niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę – od 1 czerwca 2024 r. to 12 726 złotych;
• odbierasz kopię karty SIM.

Jakie są konsekwencje zastrzeżenia numeru PESEL?

W momencie, gdy Twój PESEL jest zastrzeżony, bank lub instytucja pożyczkowa nie powinny udzielić Ci kredytu ani pożyczki. W takiej sytuacji nie będziesz mógł również sfinansować swojego zakupu na raty. W sytuacji zawarcia umowy przez bank lub innego kredytodawcę z osobą, która w tej chwili miała zastrzeżony swój PESEL, instytucje te nie będą mogły domagać się od konsumenta i jego następców prawnych zaspokojenia roszczenia z tytułu zawarcia umowy. Dzięki temu obca osoba, mimo posiadania twoich danych, nie doprowadzi do powstania egzekwowalnych zobowiązań na Twój rachunek.

Jednocześnie mimo zastrzeżenia załatwisz bez przeszkód wiele codziennych kwestii związanych z numerem PESEL. To np. sprawy zdrowotne czy urzędowe. Możesz też w każdej chwili cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL.

Czy mogę cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

Jeśli masz zastrzeżony numer PESEL, pamiętaj, aby przed załatwieniem spraw z wymienionego wyżej katalogu w banku, SKOK-u i innych instytucjach finansowych oraz u notariusza czy operatora telekomunikacyjnego cofnąć zastrzeżenie. Za każdym razem zrobisz to bezpłatnie, bez względu na liczbę operacji. Wszystkie zmiany odbywają się w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możesz cofnąć zastrzeżenie nawet w kolejce w banku.

Pamiętaj jedynie, że między zmianami trzeba utrzymać 30 minut przerwy. Możesz cofnąć zastrzeżenie, ale do kolejnego zablokowania potrzebny jest upływ czasu. Z tego powodu status zastrzeżenia numeru PESEL należy zmieniać świadomie.

Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

W każdej chwili możesz cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL bezterminowo albo na określony czas. Zrobisz to z poziomu aplikacji mObywatel. Wystarczy, że wejdziesz do usługi, przeciągniesz znajdujący się przy niej suwak w lewo i wybierzesz odpowiednią opcję – „Cofnij bezterminowo” albo „Cofnij i ustaw ponowne zastrzeżenie”. W tym drugim przypadku wybierz datę i godzinę, od której PESEL ma zostać ponownie zastrzeżony.

Kiedy zastrzeżenie numeru PESEL nie przeszkodzi w załatwieniu swoich spraw?

Dzięki zastrzeżeniu numeru PESEL zabezpieczasz się przed szeroką gamą potencjalnych wyłudzeń tożsamości. Większość dotyczy kwestii finansowych.

Zastrzeżenie numeru PESEL nie wpływa na:

• sprawy urzędowe, takie jak np. zawarcie związku małżeńskiego, wyrobienie dokumentów, zameldowanie;
• głosowanie w wyborach;
• ważność dokumentów, w tym dowodu osobistego czy prawa jazdy;
• leczenie – w szczególności pobyt w szpitalu, wizyty u lekarza czy wykupienie recepty;
• korzystanie z profilu zaufanego;
• wykonywanie czynności służbowych, w tym nawiązywanie stosunków pracy;
• korzystanie z usług Poczty Polskiej (poczta nie ma takiego obowiązku ustawowego);
• podróżowanie, w tym np. przekraczanie granicy.

Dzięki temu wszystkie powyższe czynności przeprowadzisz nawet z zastrzeżonym numerem PESEL.

Jak sprawdzić, czy mam zastrzeżony numer PESEL?

Aby sprawdzić, czy masz zastrzeżony numer PESEL, wejdź do aplikacji mObywatel, przejdź do usługi „Zastrzeż PESEL” i zweryfikuj, czy jest włączona na górze ekranu.

W aplikacji sprawdzisz też historię zastrzeżeń. Dzięki temu zweryfikujesz, kiedy PESEL był zastrzeżony, a kiedy nie. Sprawdzisz też dodatkowo instytucje, które weryfikowały status numeru.

Numer PESEL jest zastrzeżony automatycznie, w przypadku kradzieży lub zagubienia dowodu osobistego oraz w odniesieniu do osoby zmarłej po sporządzeniu aktu zgonu.

Usługa zastrzeżony PESEL to ważne rozwiązanie w walce o zabezpieczenie obywateli przed przypadkami kradzieży tożsamości i powiązanymi wyłudzeniami finansowymi. Swój numer PESEL zastrzeżesz w kilka chwil z poziomu smartfona. Jeśli pojawi się potrzeba załatwienia sprawy w banku czy innej instytucji, aktywujesz go jednym kliknięciem.